Sosyal Fobi
Kişinin değerlendirilebilecek olduğu bir ya da birden çok toplumsal durumda belirgin bir kaygı duymasıdır. Sosyal etkileşimler (örneğin tanımadık insanlarla karşılaşma), başkalarınca gözlenme (örneğin, yemek yerken) ve başkalarınca izlenirken bir eylemi gerçekleştirme (örneğin, bir konuşma yapma, müzik aleti çalma, öğretmenin sorusuna cevap verme) durumları buna örnektir.
Belirtileri nelerdir?
Birey, bu gibi durumlarda olumsuz olarak değerlendirilecek bir biçimde davranmaktan ya da kaygı duyduğuna ilişkin belirtiler göstermekten (titreme, yüz kızarması, terleme, kekeleme, gibi) şiddetli derecede kaygılanır. Bu belirtileri göstereceği ve bu nedenle küçük düşeceği, alay edileceği ya da mahçup olacağını düşünür.
Sosyal fobisi olan bireyler bu belirtilerini gizlemek için bir sürü tedbir alırlar (sosyal olaydan önce alkol almak, en arkaya oturmak gibi). Sosyal aktivite sırasındaki normal tepkileri kendilerini aşağılıyor gibi algılarlar.
Sosyal fobiklerde değersizlik hissi bulunur. Depresyondan farklı olarak bu sadece sosyal ortamlarda olur. Sosyal fobiklerin çoğunda özgüven eksikliği olduğu görülmektedir. Çocukluk çağında yerleşmeye başlayan bu sorun ilerleyen yıllarda hem sosyal fobiye hem de başka psikiyatrik sorunlara
, yol açabilir.
Sosyal fobide temel kaygı aynıdır; bir şeyi yaparken, söylerken hata yapmak, rezil olmak, insanların gözünde küçük düşmek. Hastalar bu kaygıyı yaşamamak için buna yol açma ihtimali olan her durumdan mümkün olduğunca kaçınırlar. Yeni insanlarla tanışma durumu olan ortamlara girmemeye çalışırlar, bu ortamlarda kendilerini unuttururlar.
Sosyal Fobi sık mı görülür?
Sosyal fobi sıklıkla 15-17 yaşlarında başlar. Oldukça yaygındır (ortalama; %12). Kadınlarda daha sıktır (K/E oranı: 3/2). Hastaların sadece %20’si profesyonel yardım için başvurmaktadır. Diğer psikiyatrik hastalıklarla bir arada bulunma oranı yüksektir. Depresyon, alkol bağımlılığı, özgül fobiler bu bireylerde sık görülür.
Tedavisi var mıdır?
Sosyal Fobi tedavisinde de diğer kaygı bozukluklarında olduğu gibi antidepresan ilaçlar ve psikoterapi, özellikle bunların birlikte uygulanması en etkin yöntemlerdir.