TMU (TMS) nedir?
tTMU (rTMS, Tekraralayıcı Transkraniyal Manyetik Uyarı) tedavisi bir bobin vasıtasıyla manyetik akım oluşturarak beyindeki sinir hücrelerinin uyarımına dayanan ve bu sayede başta depresyon olmak üzere çeşitli psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarda etkili olduğu klinik çalışmalarda gösterilmiş bir tedavi yöntemidir. Psikoterapiler, ilaç tedavilerinden sonra 3. dalga tedaviler olarak da adlandırılan nöromodülasyon tedavi yöntemlerinden bir tanesidir.
TMU hangi hastalıklarda etkilidir?
TMU tedavisinin psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanımı ile ilgili gittikçe artan kanıtlar vardır. En çok depresyonda faydası olduğu saptanmıştır. 2008 yılında “tek bir antidepresana yanıt vermeyen depresyon olguları”nda TMU kullanımı FDA tarafından onaylanmıştır. Başka gelişmiş ülkelerdeki tedavi rehberlerine de tedavi seçeneği olarak girmiştir. Depresyon haricinde Psikotik Bozukluklar, Bipolar Bozukluk, obsesif kompulsif bozukluklar, diğer Anksiyete Bozuklukları (PTSB, Panik Bozukluğu vb.), öfke kontrol bozukluğu, dikkat eksikliği ve diğer bazı psikiyatrik hastalıklarda (Alzheimer, Otizm vb) da faydası olduğuna dair çalışmalar mevcuttur.
Standart tedavilerle yeterli düzelme görülmeyen hastalarda, artık elektrokonvülsif tedavi (EKT-Şok tedavisi) düşünülmeye başlandığında, alternatif tedavi seçeneği olarak da kullanılabilen bir tedavi yöntemidir.
TMU ayrıca ilaç kullanımının kısıtlandığı durumlarda (örneğin; gebelikte, emziren annelerde) ve kalp hastalarında rahatlıkla kullanılabilir ve bu yönüyle hasta ve hekime büyük kolaylık sağlamaktadır.
Psikiyatrik hastalıklar dışında özelliklede Nörolojik rahatsızlıklarda tanı ve tedavi amaçlı kullanılmaktadır.
Yan etkisi var mıdır?
Tedavinin genel olarak ciddi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Yapılan birçok uygulama neticesi; epilepsi (sara) hastalığı olanlarda çok düşük oranda nöbetleri tetikleyebildiği saptanmıştır. En sık yan etkiler; uygulamanın yapıldığı yerde ağrı kesici ile geçebilen hafif derecede geçici baş ağrısı ve karıncalanma tarzında hislerdir. Sonuç olarak; bu uygulamanın ilaç tedavisinin yan etkileriyle kıyaslanamayacak kadar az yan etkileri vardır.
TMU tedavisine engel teşkil edebilecek faktörler nelerdir?
Hastada epilepsi hastalığının olması, beyin ameliyatı sonrası kafa bölgesinde manyetik akımdan etkilenebilecek materyal (klips, implant, beyin stimulatörü yada elektrodu) bulunması, kalp pili (kardiyak pacemaker) olması, başka bir rahatsızlıktan (beyin tümörü, kafa travması, hidrosefali, vb.) ötürü artmış kafa içi basıncının olması, ileri seviyede kalp-damar hastalıklarının veya metabolik hastalıkların bulunması.
Nasıl uygulanır?
Her hastalık ve hasta için farklı protokol oluşturulabilir. Bu nedenle öncelikle bu konuda yeterli teorik bilgisi olan bir psikiyatri uzmanının hastayı değerlendirmesi gerekir. Gerçekten TMU’ya gerek var mı? Uygulamadan hasta fayda görebilir mi veya uygulamayı alabilecek durumda mı değerlendirmek gerekir. Hastanın bu uygulama esnasında yatmasına gerek yoktur.
Araştırmalarda depresyonda genellikle 20 seans uygulanmaktadır. Diğer psikiyatrik hastalıklarda da en az 10 seans yapılmaktadır. Haftada 5 seans şeklinde planlanmaktadır. Seans süresi yaklaşık yarım saat sürmekte olup işlem sonrası hasta evine gidebilir. Uygulama esnasında hasta kitap vs. okuyabilir.
TMU tedavisinin üstünlükleri nelerdir?
Bu tedaviyi EKT’ye göre üstün kılan faktörler; anestezi uygulamasına gerek duyulmaması, hafızayı olumsuz etkilememesi
, hastaneye yatış gerektirmemesi, bilinç kaybı yapmaması olarak sıralanabilir. ilaç tedavisine üstün kılan faktörler; yan etkilerinin ilaca göre yok denecek kadar az olmasıdır. Ayrıca ilaç tedavisini tolere edemeyen hastalarda, gebelerde ve emziren bayanlarda kullanılabilmesi önemli avantajıdır. Bununla birlikte dirençli olgularda ilaç tedavisi ve psikoterapi ile birlikte de uygulanabilir.