Gün içinde hissettiğiniz her duyguyu hatırlamaya çalışın; sabah uyandığınızda, işte/okulda, trafikte, yemek yerken, arkadaşlarınızla sohbet ederken… Bir güne ne kadar çok duygu sığdırıyoruz değil mi? Hatta belki gün sonunda çoğunu anımsayamıyoruz bile.
Mutluluk
, öfke, üzüntü, şaşkınlık, korku ve daha pek çok duygu, hayatımızın her anında bizimledir. Bazen duygularımızı anlık veya kısa süreli yaşarız; bir arkadaşımızla yolda karşılaştığımızda anlık şaşkınlıklar yaşar, mutlu oluruz ya da karanlıkta birden bir ses duyduğumuzda ürkeriz kısa süreli korku yaşarız. Ancak kimi zamanda duygularımızın etkisinden kurtulmamız zaman alır. Yaşadığımız duyguyu beslemeye devam ederiz ve belki de günlerce o duygunun yoğunluğunu hissederiz. Aslında duygular kısa sürelidir. Onları besleyen şey bizim duygular hakkındaki düşüncelerimizdir. Örneğin bir yaşantıdan sonra mutsuz hissettiğimizde neden mutsuz hissettiğimiz üzerine düşündüğümüzü varsayalım, bu durum belki de daha çok üzülmemize ve mutsuzluk duygusuna odaklanarak onu sürdürmemize sebep olabilir. Ayrıca eğer her duygu her zaman aynı sürede ve şiddette olsaydı daha önce çok sevdiğimiz bir şeyi hala ilk gün ki gibi seviyor olmamız gerekmez miydi? Mutsuzluk da diğer duygular gibi gün içinde belki defalarca hissettiğimiz duygulardan birisidir. Ancak bazen bu duygu günlere yayıldığında kişinin kafasında ‘Acaba depresyonda mıyım?’ gibi sorular oluşmaya başlayabilir. Evet, mutsuzluk bir depresyon belirtisidir ancak her mutsuzluk depresyon değildir.
Depresyon bir duygu durum bozukluğudur ve belirtiler bütünüdür. Mutsuzluk ise bir duygudur ve aslında depresyonun pek çok belirtisinden biridir. Çökkünlük, hayattan zevk alamamak, mutsuzluk, karamsarlık, ilgi ve istek kaybı uyku düzeninde değişiklikler, belirgin kilo kaybı ya da iştah artışı, enerji de azalma, cinsel istekte azalma ve hatta intihar düşünceleri depresyonda bulunabilir. En temel iki belirtisi; mutsuzluk ve isteksizliktir. Bu belirtilerin en az iki hafta sürmesi ve kişinin işlevselliğini bozması depresyon tanısını aldırır.
Depresyon olumsuz bir yaşam olayına bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi, kimi içsel nedenlerle de ortaya çıkabilir. Pek çok çalışma depresyon ile biyolojik etkenler arasında ilişki olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra depresyon hafif, orta ve ağır şiddette seyir gösterebilir. Depresyon, günlük hayatınızı ve işlevselliğinizi önemli derecede etkileyebilir. Mutsuzluk ise kimi zaman bizi umutsuzluğa sürükleyecek kadar yoğun hissedebileceğiz, günlük hayatımızı olumsuz etkileyen bir duygudur. Mutsuzluğunuz belki de depresyonda olduğunuzun göstergesidir fakat mutsuz olmak illa ki depresyonda olmak demek değildir. Mutsuzluk duygusu ile baş etmede güçlük çektiğinizde, uzun süre etkisi altında olduğunuzda ruh sağlığı uzmanına başvurmaktan çekinmeyin. Yaşadığınız duyguların ve/veya belirtilerin depresyonla ilişkili olup olmadığına ancak psikiyatrist ya da klinik psikolog gibi, bir ruh sağlığı uzmanı ile karar verilebilir.
Her duygu gibi mutsuzlukta hayatın bir parçasıdır ve tamamen mutlu hissetmek diye bir şey mümkün değildir. Olumlu duygularda olduğu gibi olumsuz duygular da yaşamamız, hissetmemiz ve hatta bir süre o duygu ile baş etmemiz kaçınılmazdır. Duygusal deneyimlerimiz, olumlu ya da olumsuz olsun, yaşamın bir parçasıdır. Mutsuzluk da dâhil olmak üzere herhangi bir olumsuz duyguyu yok saymak ve ondan kaçınmak yerine duygularımızı kabullenmeyi ve bunlarla baş etmeyi öğrenmemiz faydalı olacaktır.
Sonuç olarak; mutsuzluk gibi olumsuz duygular da bizimdir ve onları da kabullenmemiz gerekir. Ana odaklanmamıza ve o günü yaşamamıza engel olmadığı sürece sorun yoktur. Sadece bir olumsuz duygudan yola çıkarak bir hastalık tanısı koymak doğru değildir. Psikolojik bir hastalık tanısı koymak için başka belirtilerin de olması, bu belirtilerin birkaç hafta sürekli olması ve kişinin işlevselliğini bozması gerekir. Ayrıca psikolojik denebilmesi için alkol madde kullanımı, başka fiziksel rahatsızlıklarla ilişkili olmaması gerekir.
Klinik Psk. Özge Zelal Yıldız