TRANSKRANİYAL DOĞRU AKIM UYARIMI (tDCS)
tDCS nedir?
Psikiyatrik hastalıklarda tedavi amaçlı kullanılan, beyin uyarım (nöromodülasyon) yöntemlerinden bir tanesidir. Özellikle tedaviye dirençli depresyon, demans, inme sonrası rehabilitasyon gibi bazı nöropsikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılır. Başın iki ayrı noktasına konulan elektrotlar aracılığı ile beyni, düşük yoğunlukta doğru akım ile uyarma prensibi ile çalışır. Böylece beyin korteksindeki bazı elektriksel aktivitelerin düzenlenmesi hedeflenir. Birçok çalışma, bu yöntemle hedeflenen beyin alanlarında psikofizyolojik değişimler olduğunu göstermiştir. Kısacası elektrik akımının, beyinde nöron adı verilen sinir hücreleri üzerinde düzenleme yapması ile cihazın tedavi edici özelliği ortaya çıkmaktadır.
tDCS’nin avantajları nelerdir?
tDCS’ın avantajlarından birisi ilaçsız bir biyolojik tedavi yaklaşımı olmasıdır. Non invaziv yani vücuda müdahalenin yapılmadığı bir tedavi yöntemidir. Yaşlı hastalar ya da yan etkileri nedeniyle ilaç kullanamayan hastalar, hamileler, emziren kadınlarda alternatif bir tedavi yöntemi olarak düşünülebilir. Ayrıca depresyon tedavisinde ilaca yardımcı bir tedavidir. Tek başına ilaçla alınabilecek sonucu güçlendirebilir. Kısa süreli (20-30dk) ve ağrısız bir tedavidir. Hasta uygulama sonrası günlük aktivitelerine devam eder.
tDCS’nin insan beyninde bilişsel işlevleri geçici süreyle artırdığı bilinmektedir. Uygun bölgeye uygulandığında; karar verme, problem çözme, öğrenme ve dil becerileri üstüne olumlu etkileri vardır. Uygulama tekrarlayıcı bir şekilde her gün yapıldığında daha belirgin ve uzun etkili hale gelir.
tDCS tedavisine başlamadan önce ne yapılır?
Seanslara başlamadan önce psikiyatri uzmanı hastayı değerlendirir, hastanın bu uygulamadan fayda göreceğini düşünüyorsa ve yapılması uygunsa tDCS tedavisi planlanır. Tedavi öncesi EEG çekilir ve birey normal beyin fizyolojik aktivitesine sahipse uygulama yapılır. Tedavi öncesi hasta ve/veya hasta yakınları bilgilendirilir, onam formu imzalanır.
Uygulamanın yapılamadığı durumlar nelerdir? Epilepsi riski olan hastalar, kalp pili, kafa içinde metal klips-implantı, kulak tüpü yada ağır fiziksel rahatsızlıkları olanlarda uygulanamaz. Çünkü nadir olsa da kontrolsüz epilepsi nöbet riski vardır.
tDCS nasıl uygulanır?
Tedavi genellikle 15-20 seans her gün yapılır ve yaklaşık 20- 30 dk civarında sürmektedir. Uygulama öncesi psikometrik testler verilir. Elektrotların yerleştirileceği alanlar alkollü pamuk ile temizlenir. Birçok kişi uygulama esnasında hafif bir his belirtir, ancak bu his genellikle birkaç seansta kaybolur. Seanslar bittiğinde psikolojik durumu değerlendirmek için testler verilir ve kontrol EEG’si çekilir.
tDCS’ın istenmeyen etkileri var mıdır?
Uygulama yerince karıncalanma hissi, hafif kaşıntı hissi, yorgunluk ve baş ağrısı olabilir. Elektrik uyarımına bağlı olarak bazen uygulama yerinde hafif irritasyon ve kızarıklık olabilir. Nadir vakalarda bu alanda hafif düzeyde yanık izlenmiştir.
Sonuç olarak tDCS tedavisi; ilaç tedavisinden yeterince fayda görmeyen ya da ilaç kullanamayacak durumda olan, özellikle depresyon hastaları olmak üzere bazı nöropsikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılabilen, ilaç tedavisine göre yan etkisi yok denecek kadar az olan ve gerektiğinde dirençli vakalarda ilaçla birlikte de uygulanabilen bir tedavi yöntemidir.
Daha detaylı bilgi için doktorunuza danışabilirsiniz.